Diyabet Tedavisinde Kullanılan İlaçlar: Tam Liste

Diyabetle tanıştığımda, tedavinin sadece yaşam tarzı değişikliği olmadığını, ilaçların da önemli bir rol oynadığını öğrendim. Teşhis sonrası şekerim 200’ü aştığında doktorum, “Tedavi kişiye özeldir, doğru ilaçla kontrol altına alabiliriz” dedi. İlaçlar hakkında bilgi sahibi olmak, benim için hem merak hem de güven sağladı. Bu makalede, diyabet tedavisi ilaçları konusunda detaylı bir rehber sunacağım; Tip 1, Tip 2 ve diğer durumlar için kullanılan ilaçları listeleyeceğim. Daha fazla yönetim ipucu için Diyabetle Yaşam: Günlük Hayatta Kan Şekerini Kontrol Etmenin 10 Pratik Yolu yazımıza bakabilirsiniz.

1. Tip 1 Diyabet Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Tip 1 diyabette pankreas insülin üretmez, bu yüzden temel tedavi insülindir. İnsülinler, etki sürelerine göre sınıflandırılır:

Hızlı Etkili İnsülinler

İnsülin Lispro (Humalog, Liprolog), İnsülin Aspart (NovoRapid, Fiasp), İnsülin Glulisin (Apidra). Yemeklerle birlikte kullanılır, 10-15 dakikada etki eder.

Kısa Etkili İnsülinler

Regular İnsülin (Actrapid, Humulin R). 30 dakika içinde etki eder, yemek öncesi uygulanır.

Orta Etkili İnsülinler

NPH İnsülin (Humulin N, Insulatard). Gün boyu stabil kan şekeri için kullanılır, 1-2 saat içinde etki başlar.

Uzun Etkili İnsülinler

İnsülin Glargin (Lantus, Toujeo, Basaglar), İnsülin Detemir (Levemir), İnsülin Degludek (Tresiba). 24 saate kadar etki sağlar, bazal insülin olarak bilinir.

Karışım İnsülinler

Humalog Mix 25/50 (Lispro + NPH), NovoMix 30 (Aspart + NPH), Humulin 70/30 (Regular + NPH). Hem hızlı hem uzun etkili kombinasyonlar.

Not: Tip 1’de insülin dışında ek ilaç genellikle kullanılmaz, ancak doktor önerisiyle metformin gibi destekler eklenebilir.

2. Tip 2 Diyabet Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Tip 2 diyabette oral ilaçlar ve enjeksiyonlar tercih edilir. İşte ana sınıflar ve örnekler:

Biguanidler

Metformin (Glucophage, Glifor, Matofin, Diaformin). Karaciğerde glikoz üretimini azaltır, insülin duyarlılığını artırır. Yan etkisi mide bulantısı olabilir.

Sülfonilüreler

Glibenklamid (Dianorm, Gliben), Gliklazid (Diamicron), Glimepirid (Amaryl), Glipizid (Minidiab). Pankreastan insülin salgısını artırır, hipoglisemi riski taşır.

Tiazolidindionlar (Glitazonlar)

Pioglitazon (Actos), Rosiglitazon (Avandia, bazı ülkelerde sınırlı). İnsülin duyarlılığını artırır, kilo alımı yan etkisi olabilir.

DPP-4 İnhibitörleri

Sitagliptin (Januvia), Vildagliptin (Galvus), Saxagliptin (Onglyza), Linagliptin (Trajenta). İnkretin hormonlarını artırır, yan etkisi azdır.

SGLT2 İnhibitörleri

Dapagliflozin (Forxiga), Empagliflozin (Jardiance), Canagliflozin (Invokana), Ertugliflozin (Steglatro). Böbreklerden glikoz atılımını artırır, idrar yolu enfeksiyonu riski olabilir.

GLP-1 Reseptör Agonistleri (Enjeksiyon)

Liraglutid (Victoza, Saxenda), Exenatide (Byetta, Bydureon), Dulaglutid (Trulicity), Semaglutid (Ozempic, Rybelsus oral), Lixisenatide (Lyxumia). İnsülin salgısını artırır, iştahı azaltır.

Alfa-Glukozidaz İnhibitörleri

Akarboz (Glucobay), Miglitol (Glyset, Türkiye’de yaygın değil). Karbonhidrat emilimini yavaşlatır, gaz yan etkisi olabilir.

Glinidler

Repaglinid (Novonorm), Nateglinid (Starlix). Kısa etkili insülin salgılatır, yemekle birlikte alınır.

İnsülin (Tip 2’de Gerektiğinde)

İlerleyen durumlarda Lantus, Levemir, Tresiba, Humalog, NovoRapid gibi insülinler kullanılır.

Kombinasyon İlaçları

Janumet (Sitagliptin + Metformin), Galvusmet (Vildagliptin + Metformin), Xigduo (Dapagliflozin + Metformin), Synjardy (Empagliflozin + Metformin). Etkiyi artırır, dozajı basitleştirir.

3. Diğer Durumlarda Kullanılan İlaçlar

Gestasyonel Diyabet: Genelde Humulin R, Lantus gibi insülinler, bazen metformin. Pankreas Hastalıkları: Tresiba, NovoRapid gibi insülin tedavileri.

Genel Notlar

Bu liste, Türkiye ve dünyada yaygın kullanılan diyabet tedavisi ilaçlarını içerir. İlaç isimleri ülkeye göre değişebilir (örneğin, Glucophage Türkiye’de Glifor). Bazı ilaçlar (Rosiglitazon) yan etkiler nedeniyle sınırlı kullanılabilir. Doktorunuza danışmadan kullanmayın!

Sorumluluk Reddi

Bu içerik, internetteki güvenilir kaynaklardan derlenmiştir, bilgi amaçlıdır. Doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayın. Stresle başa çıkmak için Diyabetle Stresle Baş Etmenin 5 Yolu yazımıza bakabilirsiniz.